vrijdag 23 oktober 2015

(N)ooit genoeg advies...

Adoptie en afstand: iedereen heeft er een mening over en een beeld bij. Het beeld van afstand en adoptie wordt in hoge mate door de media bepaald, waarbij met name uitwassen de pers halen. Ondertussen is adoptie en afstand niet alleen complex en emotiebeladen, het is ook heel strikt gereglementeerd. De Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie (Wobka) is de adoptiewet die we sinds 1993 hebben. Deze ligt al lang onder vuur en het Ministerie van Veiligheid en Justitie is al ruim 10 jaar bezig met het herzien van deze wet. Daarbij gaan ze zeker niet over een nacht ijs en laten zich door velen adviseren. Dat klinkt goed toch? Of toch niet? 

Laten we eens kijken hoe veel advies het Ministerie heeft gevraagd over adoptie, de adoptieketen en de adoptieprocedures. Is er ooit genoeg advies of is er nooit genoeg advies? 

Laat ik eens een jaar of tien terug gaan in de tijd.  In 2004 verscheen het evaluatie rapport Wobka bedoeld als basis voor vernieuwing van de adoptiewetgeving. Onderzoek in opdracht van het WODC, uitgevoerd door Adviesbureau Van Montfoort. Dit werd een jaartje later gevolgd door een adviesrapport van Cap Gemini over vereenvoudiging van de adoptieketen. Regeringen wisselden, politieke verhoudingen wijzigden en er kwam een rapport van de Commissie Kalsbeek getiteld 'alles van waarde is weerloos' in 2008. Diverse concepten vernieuwde Wobka zagen het daglicht, maar geen enkel kwam veel verder dan de conceptfase. 
Er kwam een beleidsdoorlichting in 2012, een reactie op voorgenomen wijzigingen in de Wobka van de Raad voor de Strafrechttoepassing en Justitiële Jeugdbescherming in 2012 en er verschenen diverse flankerende rapporten over adoptie(na)zorg. Er kwamen diverse rapporten van de inspectie jeugdzorg, de gezamenlijke vergunninghouders publiceerden een kwaliteitskader en een samenwerkingsdocument. Wetenschappelijke publicaties werden onder de aandacht gebracht door ADOC en in de media is met name bij incidenten aandacht voor adoptie.
Het adoptieveld al dan niet samen met het Ministerie van VenJ organiseerde studiedagen over adoptie in de toekomst, adoptie anno 2020 , hoe het verder moest nu er meer special needs kinderen geadopteerd worden etc. etc. Veel werd geïnitieerd door het Ministerie van VenJ of in elk geval met aandacht door hen gevolgd en telkenmale waren gesprekken inspirerend en uitdagend zowel qua discussie als diversiteit. Aan beleidsmatige kennis, inzichten uit wetenschappelijk onderzoek en praktijkervaring geen gebrek. 

Toch is er nog NIETS veranderd: waar zijn al deze degelijke rapporten gebleven? Waar is de handelingsbereidheid? Wat is het toch dat dit thema, interlandelijke adoptie, zo moeilijk, zo beladen maakt voor beleidsmakers en politici - te moeilijk om daadwerkelijk zaken te veranderen? Welk advies dat er in de afgelopen (ruim) tien jaar beschreven is, heeft het eigenlijk gehaald en tot beleidsaanpassingen geleid? Ik weet het niet - maar vrees dat de score heel laag is.... . Hoe kan dat? 
Mijn advies nu zou zijn om daar met de probleemanalyse te beginnen. Wat maakt dit thema, afstand en adoptie,  tot een van de meest complexe (in bestuurs-en beleidsopzicht dan wel) die er zijn? Wat bepaalt toch deze handelingsverlegenheid? 

De opdracht die er nu ligt aan wederom een nieuw adviesbureau met frisse blik en - voorzover ik  kon nagaan- zonder enige publicatie op het gebied van afstand en adoptie - is er een die ik in de afgelopen jaren dus al meerdere malen voorbij heb zien komen. Bijzonder om de herhaling van zetten te zien. Bijzonder ook omdat er een Staatscommissie Herijking Ouderschap is die in het voorjaar van 2016 gaat rapporteren. Hun advies omvat alle juridische vormen van ouderschap en naar verwachting zal dit ook aan aspecten van adoptie ouderschap raken. Dit kan (vergaande) implicaties hebben voor wetgeving, adoptieketen en dergelijke. Hoe past dit allemaal in elkaar? Past dit allemaal in elkaar?  

Scenario's ontwikkelen voor een toekomstbestendig adoptiestelsel is (alweer) de opdracht. Prachtig. Wederom start men met  een grondige probleemanalyse en daarna het in kaart brengen van problemen en wensen... wat klinkt dat bekend.... 

Ik ben heel benieuwd wat hier uit komt. Diep in mijn hart ben ik ook heel bevreesd. Advies vragen is wijs, onderzoek doen kan zeer nuttig zijn en kan veel inzicht geven maar... de vraag dient zich aan: wanneer hebben de beleidsmakers genoeg advies? Waarmee zijn de geadopteerden, adoptie- en afstandsouders daadwerkelijk het beste geholpen? Als er op grond van de gedegen rapporten (die ook in mijn kast staan overigens), de talloze wetenschappelijke publicaties en kennis en ervaring als uitvoerend orgaan (Centrale Autoriteit) zelf nog steeds geen koers uitgezet wordt, wat is het dan dat (her)nieuw(d) advies daar nog aan kan bijdragen? Wanneer moet je als overheid gewoon je nek uit steken, het gewoon gaan doen? Keuzes maken, uitvoeren, evalueren en bijstellen wat niet goed ging? 

Of is er voor deze complexe en beladen thematiek nooit genoeg advies?  

Anneke Vinke

Rapporten nalezen?
Hier zijn de links 
Wobka evaluatie: https://www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/evaluatie-wet-opneming-buitenlandse-kinderen-ter-adoptie-wobka.aspx
Evaluatie voorlichting adoptie https://www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/evaluatie-van-het-voorlichtingsprogramma-bureau-voorlichting-adoptie.aspx
Cap Gemini: http://parlis.nl/pdf/bijlagen/BLG4282.pdf
Commissie Kalsbeek: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2008/05/29/rapport-interlandelijke-adoptie-alles-van-waarde-is-weerloos
RSJ https://www.rsj.nl/advies/adviezen/2012/
Beleidsdoorlichting http://www.aoo.nl/downloads/2012-03-12-MVJ-a.pdf
Kwaliteitskader http://www.parlementairemonitor.nl/9353000/1/j9vvij5epmj1ey0/vhwu8uw1z0x7
Adoptienazorg  www.aoo.nl/downloads/Blauwdruk.pdf
Gezamenlijke vergunninghouders http://www.aoo.nl/downloads/2014-09-30-VA-a.pdf
Inspectie jeugdzorg https://www.inspectiejeugdzorg.nl/actueel/nieuws/nw_detail.asp?nw_id=436
Diverse documenten http://www.denederlandsegrondwet.nl/9353000/1/j9vvihlf299q0sr/vii1dwwlc8zh
Staatscommissie https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2015/04/13/staatscommissie-herijking-ouderschap


Zelf de wetenschap er op naslaan? Www.adoptionresearch.nl


zondag 11 oktober 2015

Inkoop, verkoop en aanbestedingen

Met stijgende verbazing kijk ik het webinar terug dat meneer Robbe bij het NIP/NVO geeft over aanbestedingen in de jeugdzorg. https://www.onlineseminar.nl/nvo/webinar/9452/ondersteuning-
voor-vrijgevestigden-bij-inkoop-jeugdhulp/#watch
 Helder uiteengezet, niets nieuws. Woorden als 'spel'  en 'onderhandeling', 'macht in het ambtelijk apparaat' staan centraal.  Voor politici en adviseurs lijkt het inderdaad een groot spel, de 'transitiegame' - waarbij het speelbord vooral toegankelijk voor spelers van enige omvang. Voor adviseurs, die meer dan honderd gemeenten adviseren (en reken maar dat daar geen maximum tarief op zit), is dit allemaal kassa.

Voor vrijgevestigden is het maximale NZA tarief niet toereikend, zeker niet wanneer in vrije tijd ook nog eens onderhandeld en gelobbyd moet worden zoals meneer Robbe voorstelt. Een pleidooi voor de lobby: maar wie in de hooggespecialiseerde eenpersoonspraktijk heeft daar tijd voor? Wie betaalt mijn lobby-tijd?

Meneer Robbe lijkt te denken dat iedereen aan die tafel wil met de beleidsmedewerker. Wie zegt dat ik gecontracteerd wil worden.  Waarom zou ik dit willen? Zou ik nog meer willen vergaderen? Vergaderen is voor de talentlozen stelde de eigenaar van een in de jeugdzorg actief adviesbureau jaren geleden al en ik kan dat volledig onderschrijven. Vergaderen over inkoopvoorwaarden, omzet omvang e.d. lijkt op papier schuiven. De transitie is papier schuiven, aanbesteden is papier schuiven  - mind you onbetaald papier schuiven want dit moet in eigen tijd... en aan het contract zitten verplichtingen (omzet, betaling) vast. Wat levert zo'n contract nou op?

Voor mij, met permissie, niet veel. Mijn cliënten zijn zelfverwijzers. Mijn contract is met hen - ik wil met hen vrij zijn om afspraken te maken. Verantwoording leg ik af aan de ouders en aan de jongere en aan mijn beroepsverenigingen.

Hoe ver zijn we gekomen dat we jeugdzorg, een basaal recht van jeugdigen en hun ouders, als politiek spel en contracterings procedure zijn gaan zien? Hoe ver zijn we van de inhoud los geraakt dat therapeuten zoals ik moeten gaan lobbyen om dat te blijven doen waar we goed in zijn nl. diagnostiek en behandeling van problemen bij kinderen en gezinnen?

Hoe ver zijn we gekomen dat we hulpverleners dwingen om in termen van inkoop, verkoop, product, boeteclausules, verplichtingen in contracten waar ik wel of niet aan wil/kan voldoen,  cijfers aanleveren, input en output te gaan denken? Dat individuele praktijken dikke pakken papier mogen doorworstelen met allerlei voorwaarden en toestanden die niet passend zijn,  hulpverlenen niet faciliteren maar belemmeren? Dat hele dagen opgaan aan administratie en registratie wat per gewerkt uur een uur onbetaald werk betekent... was dat echt de bedoeling?

Hoe ver zijn we gekomen dat we de vorm, de hang naar controle, de waan van de politieke dag en de wens om minder geld te besteden aan jeugdzorg heilig hebben verklaard?

Een prachtig verhaal van meneer Robbe, die het zelf helemaal gelooft volgens mij, een helder betoog maar is dit echt goed voor kinderen en gezinnen? Is dit wat Nederland wil? Is dit wat wij als sector willen? Wat wij als academisch en post academisch opgeleiden nodig vinden om onze cliënten inhoudelijk goede zorg te bieden? Dienen we de cliënten beter nu de gemeenten het voor het zeggen hebben?  Onze beroepsverenigingen en overheid via het BIG register  kunnen uitstekend de inhoud van de zorg bewaken. Daar hebben wij als veld de ambtelijke aanbestedingsprocedures niet voor nodig. Sterker nog: daarvoor is vertrouwen en professionele autonomie nodig en geen ambtelijk apparaat versterkt door duurbetaalde adviseurs en juristen.

Het contracteringssysteem met boeteclausules en pagina lange voorwaarden is gestoeld op wantrouwen en controlezucht. Is dat wat we willen voorleven? Is dat hoe we onze maatschappij vorm willen geven?  Hoe we gezinnen die vastlopen willen benaderen? Daar waar vorm inhoud gaat bepalen, kan het niet anders dan tot een tweedeling in de zorg leiden: zij die kiezen voor inhoud, contractvrij blijven werken en zij die  - gedwongen - meegaan in deze race.

Het wordt hoog tijd dat de beroepsverenigingen een vuist maken, dat hoogopgeleide GZ psychologen en hun vakbroeders/zusters in vrije praktijken de regie weer naar zichzelf toehalen en conform hun beroeps eer en beroepscode kunnen werken. Graag tegen een eerlijk tarief (zie ook eerdere blogs).

Ondanks alle goede bedoelingen, het heldere webinar, blijf ik met een enorme kater achter: de randvoorwaarden voor het vak dat ik gekozen heb, waar ik goed in ben, zijn zo uitgehold dat echt goede beroepsuitoefening mij nagenoeg onmogelijk gemaakt wordt. Was dat nou echt de bedoeling van de transitie?





vrijdag 4 september 2015

Pas op de plaats

De vakantie is pas twee weken geleden en nu al lijkt ze ver achter me te liggen. De drukte van alledag heeft me alweer ingehaald. Niets mis mee, fijn om iedereen weer te zien, verder te gaan waar we voor de zomer gebleven waren.

Toch knaagt het: mee in de vaart der volkeren, door alle veranderingen in de jeugdzorg amper ruimte om even te herijken, dingen op te schrijven, verder te scholen. De transitie eist zijn tol: dagen (nachten) gaan op aan administratie, (geld)zorgen want er zijn nog steeds gemeenten die rustig maanden te laat betalen. Alles het gevolg van de transitiechaos. Per gemeente/jeugdzorgregio gelden eigen regels en deels onzinnige eisen in duimdikke contracten. Er is een lawine aan papier over zelfstandige praktijken uitgestort. Angst van beleidsmakers dat professionals er de kantjes vanaf lopen, te hoge tarieven vragen of anderszins maar wat doen overheerst. Dat is triest: vertrouwen op professionaliteit zou vanzelfsprekend moeten zijn. Ruimte voor professionals zou vanzelfsprekend moeten zijn. Helaas. Controlezucht, onwetendheid en krappe budgetten bepalen wat er wel en niet kan. Inhoud sneeuwt onder en als ik niet oppas, ik ook.

Daarom een rigoureus besluit: volgend jaar neem ik een sabbatical van 4 maanden, te starten bij de meivakantie om na de zomervakantie weer de draad op te pakken. De praktijk bestaat in maart 10 jaar. Tijd om te herijken, opnieuw te kijken wat ik doe en hoe ik het doe.

Het plan nu is om in die maanden veel vakliteratuur te (her)lezen, een en ander op papier te zetten over de diagnostiek, behandeling en eens heel goed de therapieën van de afgelopen 10 jaar te analyseren om van daaruit verder te gaan.

Wie weet wat eruit komt - wie weet wat er op papier komt of niet - alles is goed. In elk geval zal het zorgen voor verdieping zodat ik inhoudelijk kwaliteit blijf borgen. Kwaliteit die nu door regelzucht en ongein van onwetende beleidsmakers dreigt onder te sneeuwen. Dat mag en wil ik niet laten gebeuren. Tijd dus voor een sabbatical, vanaf de meivakantie tot en met de zomer van 2016. Inhoud moet ruimte krijgen en daar ben ik als professional verantwoordelijk voor.


vrijdag 15 mei 2015

Scheef

Bij tijd en wijle laait de discussie over salaris en beloning op. De kranten zijn er dol op en smullen van enorme bedragen die TV presentatoren bij de publieke omroep krijgen of bonussen die in het bankwezen worden uitgedeeld. Tja... we raken er niet over uitgepraat/gelezen... scheefgroei in salarissen en scheve verhoudingen. Overal zijn ze te vinden.

Nee, dan de zorg... daar zijn salarissen en maximale tarieven vastgelegd. Door de Nederlandse Zorg Autoriteit. Het maximale tarief dat de NZA vastlegt, het maximale tarief dat een gedragswetenschapper voor een consult, inclusief nabewerking (dossier bijhouden, factureren, bellen, mailen etc.), in rekening mag brengen is 95,63 bruto per uur. Gelukkig wel BTW vrij.  Overigens ook hier een tarief dat eenheidsworst suggereert: dit is het en blijft het, geen differentiatie naar ervaringsjaren, extra opleidingen etc. Gelijk voor de starter als voor de ervaren gedragswetenschapper. Dit is het. Dit blijft het. Eigenlijk heel scheef: de beginnende psycholoog doet andere zaken dan de ervaren, de complexiteit die ervaren behandelaars op hun bord krijgen, de verantwoordelijkheid die erbij hoort. Dit tarief heeft niets van dien aard meegewogen. Marktconform heet het, niks marktconform - onder de marktprijs! Niks vrije marktwerking - geen differentiatie mogelijk. Nou ja een beetje dan want naar beneden mag het tarief zo laag worden als het maar kan : de zorgverzekeraar of gemeente mag lager bieden maar nooit mag er meer gevraagd worden.
Is dat nou redelijk of is het scheef?  Het lijkt op het eerste gezicht redelijk - althans zo beoordeelde ik dat tot onlangs want NZA publiceerde ook een mooie berekening van hoe dit tarief tot stand komt. Dat lijkt aardig, maar kijk ik om me heen, zie ik wat ik allemaal moet doen voor dat tarief - dan vind ik het scheef. Het is nl. een all-in tarief en met de verhoging van de administratieve lasten en eisen van overheid en gemeente, is het een feit dat er per contactuur een adminstratie-uur gedraaid wordt. Bij 50% declarabele uren, keldert het werkelijke uurtarief fors omlaag. Daar moeten verzekeringen, pensioenen, praktijkkosten alles vanaf. De overhead is immers niet in uren declarabel. Hoe scheef is dat? De enige conclusie kan zijn heel scheef... en het wordt nog erger als ik om me heen kijk. Zodra ik me niet als psycholoog maar als coach afficheer mag ik wel een vrij tarief heffen. 
Uurtje coaching door een ervaren coach kan rond de 200 Euro per uur liggen. Aan coaches worden wel enige opleidingseisen gesteld, maar niet in die mate als in de wet BIG zijn vastgelegd. Hoog opgeleid, forse beroepscode, Tuchtrecht etc. maar niet de bijbehorende ruimte om in de vrije beroepsuitoefening je tarief zelf vast te stellen. Dat is scheef! 

Het wordt nog zotter als ik nog verder om me heen kijk. Onlangs kreeg ik de factuur van onze notaris onder ogen: de bureaumedewerker daar kost 75 Euro per uur... dat is incl. BTW bijna het tarief van de postacademisch geschoolde GZ psycholoog. De kandidaat notaris daarentegen kost 175 Euro (ex BTW) en de notaris rond de 250 Euro ex BTW.  Hoezo scheef? Ik vind dit zeer scheef maar als ik er even naar kijk, zijn dit eerlijk gezegd tarieven die meer recht doen aan opleidingseisen, ervaring en praktijkvoeringsrisico's. Tarieven die rekening houden met alle 'nevenwerkzaamheden' die niet in het contactuur plaats kunnen vinden. Tarieven die het mogelijk maken om je bij te scholen, te ontwikkelen, je te verzekeren, pensioen te regelen en de administratie van een praktijk uit te besteden. Tarieven die eigenlijk ook in de zorg thuishoren maar ja... voor de zorg wil de minister dit niet uitgeven. Daar is de politiek en de NZA sterker dan de beroepsverenigingen en zijn hulpverleners te zeer met inhoud begaan om tarieven een halszaak te maken. In een land waar marktwerking in de zorg zo wordt gepromoot is het eigenlijk bizar dat er geen vrije tarieven zijn voor psychologen in vrije praktijken. Toch?  Natuurlijk kan de zorgverzekeraar blijven zeggen dat ze niet meer betaalt dan een bepaald tarief maar als de cliënt wil bijbetalen, moet dat toch kunnen? Zo kunnen zorgkosten in de hand gehouden worden en kan de vrijgevestigd hulpverlener een tarief heffen dat dekkend is voor al het werk dat hij of zij levert. 

Als de overheid marktwerking vertrouwt, haar taak als beschermer van een sector en beroepsgroep serieus neemt, dan stelt ze een minimum tarief in zodat startende praktijken een eerlijke kans krijgen en niet onder een bestaansminimum komen, maar laat ze de vrijgevestigde in vrijheid zijn of haar beroep uitoefenen en tarieven stellen. Een maximumtarief is niet nodig. Laat de markt het maximum tarief bepalen, gewoon in vrije onderhandeling tussen professionals en opdrachtgevers. Misschien worden de tarieven dan wel scheef maar ja, schever dan het nu is waar een coach kan vragen wat hij wil en de post academisch psycholoog de facto minder verdient per uur dan de medewerkster van de notaris, kan het niet worden. Toch? Durft u dat aan mevrouw Schippers?

maandag 4 mei 2015

Is er een toekomst voor de eenpersoonspraktijk na de transitie?

In de meivakantie is de praktijk gesloten: tijd om zaken bij te werken, op te ruimen, mijn werkkamer anders in te richten (meer plek voor DDP, Theraplay en Sensorimotor werk) en na te denken over de toekomst van de vrijgevestigde praktijk na de transitie. Is die toekomst er wel? Vol goede moed begon ik aan 2015 met de bedoeling het systeem een kans te geven. Dat heb ik gedaan. Het systeem geeft echter de eenpersoonspraktijk geen kans. 

De afgelopen maanden hebben hun tol geëist: voor mij is de lol er wel af. Ik heb genoeg van alle administratie, eisen, vragen, sommaties, teruggestuurde rekeningen. Ik heb weken van slapeloze nachten achter de rug. Het gevecht tegen de windmolens van de bureaucratie. Een eenzaam gevecht want hoewel ik veel bijval krijg, laat mijn beroepsgroep zich moeilijk organiseren. Het zij zo. Via de achterdeur ben ik stiekem een administratiekantoor voor de gemeente geworden… en dan al dat onbegrip ‘ maar mevrouw wilt u geen contract met ons?’ Alsof het hoogste goed is om gecontracteerd te zijn… de gemeenteambtenaar, gewend aan papierdiarree van contracten, memo’s, eindeloze inhoudsloze overleggen en wat dies meer zij heeft echt geen idee hoezeer dat het ‘gewone’ hulpverleners werk in de weg zit. Contract en veelvuldig gemeentecontact is voor de eenpersoonspraktijk een extra hobbel en tijdverspilling die niets oplevert, gelet op alle startproblemen tot op heden  zelfs geen spoedige betalingen… 

Waarom een eenpersoonspraktijk? Waarom ben ik in 2006 voor mezelf begonnen? Adoptiezorg is een niche gebied, niet veel mensen focussen zich uitsluitend daarop. Ik wilde dat wel doen en goed doen. Dat kon alleen door me uitsluitend hierop te richten, adoptiehulp te gaan verlenen volgens de state of the art wetenschappelijke inzichten, met methoden die theoretisch kloppen maar soms nog nieuw zijn, ik wil betrokken zijn bij cliënten, soms ook buiten kantooruren en soms ook buiten de gebaande paden kunnen lopen met hen. Ik wil mijn tijd kunnen besteden aan mijn cliënten, samen met hen uitzoeken hoe ik hen het beste kan ondersteunen, waarom ze het wel met mij aandurven terwijl ze al vaak verschillende hulpverleners hebben gehad. Alleen? Meestal wel maar vaak werk ik samen met collega’s, heb intervisie, supervisie en overleg. Ik heb bijna negen jaar met veel passie en plezier gewerkt. Totdat 1 januari het doek viel. De lol is er nu wel helemaal af. 

Ik heb de transitie een kans gegeven. Alles volgens de regels gespeeld maar de transitie maakt mij het werken met passie en plezier onmogelijk. Er is geen toekomst voor mijn bovenregionale, gespecialiseerde  eenpersoonspraktijk na de transitie, althans niet binnen het systeem van gemeentelijke jeugdzorgregio’s. Dat is wrang. Het is niet anders.

Moet de Adoptiepraktijk dan sluiten? Misschien - na de zomer neem ik als nieuwe cliënten alleen maar clienten uit mijn regio en zelfbetalers aan naast volwassen cliënten. Misschien kan ik daarmee overleven. Misschien niet. In de molens van de transitie, gericht op mainstream en grote groepen, is er vooralsnog geen ruimte voor eenpersoonspraktijken. Ik ben hiervoor gewaarschuwd en heb de bedenkers van de transitie hiervoor gewaarschuwd. Gemeenten horen aan, zijn vriendelijk en welwillend, VNG denkt mee maar er gebeurt niets. Men heeft gehoord maar niet geluisterd - het gaat bij mijn hulp niet om grote groepen. De politiek is alleen gevoelig voor de macht van het getal. Ergo: alles moet eenheidsworst zijn: simpel, laagdrempelig, in de buurt, snel toegankelijk en de triage wordt gedaan aan de keukentafel. Een rampenscenario waarvoor de kosten op termijn hoog zullen zijn maar ook daar wordt niet naar geluisterd. Het zij zo. Gespecialiseerde zorg, zeker wanneer ze in een eenpersoonspraktijk wordt geboden, is niet interessant voor gemeenten, net zo min als minipraktijken interessant zijn voor zorgverzekeraars. Er is geen toekomst voor de bovenregionale door de gemeente bekostigde eenpersoonskinderpraktijk na de transitie. Er is geen toekomst voor jeugdzorg op maat in dit systeem dat draait om controle en geld. Dat betekent dat complexe zorgvragen deels onbeantwoord blijven of dat adoptieouders zelf de kosten betalen hiervoor. Mooie bezuiniging, die zie je namelijk nooit meer terug in de cijfers. Was dat echt de bedoeling? Voor mijn adoptiepraktijk is er binnen dit systeem geen plek, geen toekomst. 

dinsdag 28 april 2015

Open brief aan de Vaste Kamercommissies van VenJ en van VWS

Aan de leden van de vaste kamercommissie Veiligheid en Justitie
Aan de leden van de vaste kamercommissie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport


Bilthoven, 28 april 2015

Geachte dames en heren volksvertegenwoordigers

Graag vraag ik uw aandacht voor de nijpende situatie inzake eenpersoonspraktijken na de transitie jeugdzorg. Het systeem loopt vast, betalingen blijven uit en de bureaucratie belemmert de hulpverlening. 

Als adoptie-en pleegzorghulpverlener met cliënten uit het hele land zie ik met lede ogen aan hoe mij het werken na de transitie nagenoeg onmogelijk gemaakt wordt.  Ik heb mij na mijn universitaire opleiding orthopedagogiek gespecialiseerd in adoptie, uitmondend in een proefschrift in 1999, de registratie als GZ psycholoog gehaald en op vele plekken gewerkt, in het onderwijs, jeugdbescherming (BJZ) en in het contractonderzoek. Mijn hart ligt echter bij de hulpverlening en bij adoptie, gehechtheid en trauma. Aldus ben ik in 2006 mijn eigen praktijk gestart om me hier op te kunnen focussen. Sindsdien werk ik fulltime als vrijgevestigd hulpverlener. Ik werk samen met collegae, heb intervisie, supervisie en zorg voor eigen bij en nascholing. Vanaf de eerste dag dat ik startte is er meer dan genoeg werk: ouders en kinderen, maar ook volwassen geadopteerden, BJZ en de voorzieningen voor pleegzorg weten me te vinden. Ook nu is dat zo: mijn wachtlijst is een half jaar tot een jaar. Simpelweg omdat ik geschoold ben in diverse behandelmethoden die elders (nog) niet breed zijn ingevoerd en deze veelal succesvol toepas. 
Afspraak met cliënten is dat zij ook na afsluiten van behandelingen terug mogen komen, soms zie ik ze jaren later nog een keer of vier terug bijvoorbeeld rond ingrijpende gebeurtenissen, reis naar geboorteland etc. Dat zijn heel efficiënte trajectjes omdat we al een goede basis hebben kan ik met een paar sessies zorgen dat mensen het weer alleen kunnen. Tot 2015 was ik content met mijn werk. Ouders betaalden mij en kregen na afloop van het traject (een deel) van de kosten terug van de zorgverzekeraar. Al mijn tijd kon naar behandeling, een dagdeel per maand besteedde ik aan factureren en daarmee was alles goed in balans. 

Bij de transitie heb ik van meet af aan mijn hart vastgehouden of het goed zou gaan. Tot mijn verdriet blijken mijn ergste nachtmerries en schrikbeelden waarheid te worden. Op 1 januari had ik jeugdige cliënten uit 27 gemeenten in behandeling. Een groot deel van deze behandelingen loopt over langere tijd - dus ik factureer maandelijks. Vanaf januari dus niet meer aan ouders maar aan de gemeenten. Ik heb met de meesten geen contract (alleen met mijn woonplaats). Wat schetst mijn verbazing: het lukt niet om de facturen betaald te krijgen. Sommige gemeenten willen geen papieren factuur, andere stellen enorme eisen aan facturen of verwachten dat ik alsnog een contract teken en akkoord ga met tariefsdalingen tot 25%. Is dat echt de bedoeling? Een tariefsdaling is een inkomensdaling van 25% - dat kan toch niet behoorlijk genoemd worden? 

Volgens mij is het heel simpel: ik lever de door de regering en de kamer toegezegde zorgcontinuïteit en verwacht daar heel simpel gewoon betaling voor conform het tarief dat ik met mijn cliënten afsprak. Dat is het maximale tarief NZA 2015. Hoe moeilijk kan het zijn? Per gemeente gaat het om telkens een losse cliënt, hooguit een tweetal cliënten. Maximale kosten per gemeente zijn dan tussen de 1200 en 2400 Euro. Dat is op de begrotingen amper terug te vinden, maar op mijn persoonlijke rekening van levensbelang. De situatie loopt inmiddels uit de hand: ik heb 183 therapieën gedaan sinds 1 januari, waarvan 148 met jongeren. Van deze 148 zijn er tot op heden (eind april) 15 betaald. Daarmee komt mijn bestaansrecht in het geding. Ik heb voor ruim 12500 Euro facturen uit staan. Is dit uw bedoeling geweest? 

Is wat ik doe uniek? Ik waag te beweren dat dit het geval is. Grote instellingen richten zich op mainstream hulpverlening. We weten uit onderzoek dat mainstream methoden, evidence based methoden, voor velen effect hebben maar niet voor iedereen. Methoden die ik inzet zijn methoden die in UK en VS breed gebruikt worden en waar training, scholing en supervisie bij hoort, die ik ook regel, het gaat dan om elementen uit Theraplay, Sensorimotor Psychotherapie en Dyadic Developmental Psychotherapy, naast EMDR en speltherapie. Cliënten die bij mij komen hebben vaak al meerdere trajecten bij andere hulpverleners achter de rug. Ouders reizen dan graag omdat ze ervaren hebben dat er meer nodig is dan de standaard aangeboden cognitieve gedragstherapie. Die heeft hen wel wat opgeleverd, maar nog niet genoeg en wij verkennen  dan samen hoe we meer verbetering kunnen krijgen voor hun kind. Vaak zijn het complexe hulpvragen die veel tijd vragen, ook in de avond of buiten de contacten om. In het algemeen geen probleem maar nu ik al mijn tijd kwijt ben aan factuureisen, achter mijn geld aan zitten en transitieperikelen, komt dat in het geding. De kwaliteit die ik lever wil ik behouden. De transitie en het moeten dealen met 27 verschillende opdrachtgevers maakt dit onmogelijk. Ik ben elk weekend ten minste een dag kwijt aan administratieve zaken. Onbetaald. Voor mij heeft de transitie volkomen gefaald. Waar de gemeente voor vereenvoudigde procedures zou moeten zorgen, is er een leemlaag tussen gekomen, die alle administratieve last verplaatst naar de therapeuten - die eigenlijk gewoon willen hulpverlenen en niet hele weekends 27 verschillende soorten rekeningen op willen maken. Aldus worden de kleine praktijken volkomen vermorzeld in de bureaucratische molens van de gemeentelijke ambtenarij en verliezen cliënten keuzevrijheid. Niet alles kan dichtbij in eigen gemeente.

Wat zou een oplossing zijn? Als de Tweede Kamer zou nagaan voor welke specialismen in vrijgevestigde praktijken deze problematiek geldt en wellicht is de oude systematiek van ouders die de hulpverlener betalen en daarna (een deel) van de kosten terugvragen bij de gemeente (was zorgverzekeraar) in te voeren. Daarmee houden ouders regie over het proces en over de betaling (kostenbewust), wordt vrije keuze geborgd en blijven vrijgevestigde landelijk werkende praktijken gevrijwaard van onnodige bureaucratie. Ook dat is vrij simpel. Een gesprek met de VNG hierover was verhelderend, maar ook dat levert nog geen betalingen op. Helaas.

Tot slot: de uitstaande betalingen bedragen ruim 12500 Euro zoals ik al zei. Ik heb waargemaakt wat de politiek beloofd heeft, namelijk mijn cliënten geboden wat hen toekwam en hulp verleend. Maakt de politiek ook waar wat zij zorgverleners toegezegd heeft, namelijk dat er een marktconform tarief betaald wordt, zoals ook in 2014 het geval was en gesteld is in de factsheets van de VNG? Daar heb ik nog niet veel van gezien, helaas.  Ik hoop dat u het bovenstaande wilt meenemen in het jeugdzorg debat. 


Met vriendelijke groet

Anneke Vinke 

zaterdag 7 maart 2015

Kinderpraktijk betaalt de rekening van de transitie

Laat ik eens de rekening opmaken.Het nieuwe jaar is ruim twee maanden oud, tijd om eens te proberen of ik inderdaad zorg bij de gemeenten kan declareren. Bewust heb ik de VNG en haar regio’s wat tijd gegeven maar wat schetst mijn verbazing: ik kan helemaal mijn rekeningen nog niet sturen. Ongefactureerde uren van 1 januari tot 6 maart: 90 clientcontacturen tegen het uurtarief dat door het NZA gemaximeerd is op 95,63. Mijn reserves raken langzaamaan op. 

Geen probleem, denk ik dan - nog wat naïef zoals later zal blijken - dan factureer ik gewoon bij mijn cliënten, zoals ik gewend ben als contractvrij werkend psycholoog. Zij betalen mij en dienen dan de factuur in bij hun gemeenteloket. Net zoals we gewend waren met de zorgverzekeraar. Als ik dat opper, krijg ik de wind van voren: de gemeenten gaan geen zorg aan burgers vergoeden. Ik moet dus voor iedereen van wie de zorg uit 2014 doorloopt in 2015 bij de gemeente declareren.

Hoe gaat dat dan? Nou daarvoor moet de gemeente weten dat er een client in zorg is. Daar heb ik voor gezorgd: na vele uren mailen en bellen met de helpdesk Go-jeugd, heb ik een databestand met gegevens van cliënten in zorg kunnen aanleveren. Tijdsinvestering: 40 uur. Onvergoed.

Op dit moment heb ik 40 actieve cliënten, waarvan 8 boven de 18 zijn (gelukkig kan ik daar wel contractvrij declareren), maar die andere actieve cliënten 32 wonen in 27 verschillende gemeenten…. de angst bekruipt me.. hoe zal dit gaan? Niemand kan het me vertellen. Mijn cliënten vragen het voor me na. Overal medewerking, heel fijn, en gemeenteambtenaren doen erg hun best om beschikkingen te maken en behulpzaam te zijn maar ja, al het overleg, mailen, navragen, registreren. Elke gemeente heeft een ander tarief zodat ik per client een nacalculatie zal moeten sturen waarin de eigen bijdrage staat. Minimaal een uur per client ben ik daar nu mee kwijt: zeker 30 uur onbetaald werk en dadelijk na afsluiten van trajecten nog eens een half uur per cliënt voor het nacalculeren van de eigen bijdrage en innen van die gelden. 

Daarmee ontdek ik een nare kant van de transitie jeugdzorg: het hele financiële risico ligt op de basis. Al meer dan twee maanden heb ik geen geld gezien en ondertussen elke vrije minuut besteed aan de administratieve rompslomp. Dat vind ik heel moeilijk te verteren.

Vol goede moed verdiep ik me toch maar weer in beleidsregels, softwareprogramma’s (die doodleuk een % van mijn omzet willen - de lachende derde die groot geld verdient over mijn rug - ik mag mijn tarieven niet verhogen van de NZA maar zij vragen gewoon wat hen invalt), portals en wat dies meer zij. Tijdsinvestering: 20 uur onbetaald werk.

Hoe meer ik me verdiep, hoe groter de paniek wordt. Kafka is er niets bij. Codelijsten, certificaten, aansluitingen op beveiligde sites op portals en dergelijke: het is een oerwoud. Een waarachtig bureaucratisch oerwoud gedreven door controlezucht, winstbejag van tussenpersonen (automatiseerders!) en onwetendheid van welwillende ambtenarij. Ongelooflijk.
Ik moet er mee dealen dus mijn aversie zet ik opzij, informeer cliënten, maak facturen maar dan… moet ik communiceren via de zogenoemde Istandaarden… wat schetst mijn verbazing: ook dat is onmogelijk. Waarom?

Tja, ik werk op de Mac - een stabiel systeem waar ik vol op kan vertrouwen. Dat mag niet van de overheid: er is alleen via windows based pc’s communicatie tussen zorgverleners en gemeenten mogelijk. Het beheerteam van Istandaarden geeft aan daar niets mee te zullen doen - zij adviseren het volgende ‘Verder zit er niets anders op dan ergens een Windows PC vandaan te halen.” Daarmee werpen ze een hinderpaal op. Mag dat zomaar?

Voor eenpersoonspraktijken als de mijne is dit niet op te brengen. Ik moet goed overwegen wat ik ga doen en hoe ik dat ga doen. De cliënten nu in zorg,  daar ga ik mee verder en zal hun betaling via hun woonplaats moeten regelen. Nieuwe jeugd cliënten kunnen alleen aangenomen worden als zij volledig zelf betalen. De gemeentelijke route is op deze wijze niet werkbaar: als er per clientuur 1 uur administratie volgt - zonder dat ik enig inhoudelijke actie nog heb gedaan - dan kan dit niet uit, niet tegen het NZA tarief.


De rekening van de transitie staat op dit moment op 90 uur werk dat nog betaald moet worden, 90 uur die ik nooit terug zie en nog steeds onduidelijkheid over communicatie, declaratie en wat dies meer zij - en dit is nog maar het begin. De eenpersoons kinderpraktijk betaalt de rekening van de transitie.