vrijdag 15 mei 2015

Scheef

Bij tijd en wijle laait de discussie over salaris en beloning op. De kranten zijn er dol op en smullen van enorme bedragen die TV presentatoren bij de publieke omroep krijgen of bonussen die in het bankwezen worden uitgedeeld. Tja... we raken er niet over uitgepraat/gelezen... scheefgroei in salarissen en scheve verhoudingen. Overal zijn ze te vinden.

Nee, dan de zorg... daar zijn salarissen en maximale tarieven vastgelegd. Door de Nederlandse Zorg Autoriteit. Het maximale tarief dat de NZA vastlegt, het maximale tarief dat een gedragswetenschapper voor een consult, inclusief nabewerking (dossier bijhouden, factureren, bellen, mailen etc.), in rekening mag brengen is 95,63 bruto per uur. Gelukkig wel BTW vrij.  Overigens ook hier een tarief dat eenheidsworst suggereert: dit is het en blijft het, geen differentiatie naar ervaringsjaren, extra opleidingen etc. Gelijk voor de starter als voor de ervaren gedragswetenschapper. Dit is het. Dit blijft het. Eigenlijk heel scheef: de beginnende psycholoog doet andere zaken dan de ervaren, de complexiteit die ervaren behandelaars op hun bord krijgen, de verantwoordelijkheid die erbij hoort. Dit tarief heeft niets van dien aard meegewogen. Marktconform heet het, niks marktconform - onder de marktprijs! Niks vrije marktwerking - geen differentiatie mogelijk. Nou ja een beetje dan want naar beneden mag het tarief zo laag worden als het maar kan : de zorgverzekeraar of gemeente mag lager bieden maar nooit mag er meer gevraagd worden.
Is dat nou redelijk of is het scheef?  Het lijkt op het eerste gezicht redelijk - althans zo beoordeelde ik dat tot onlangs want NZA publiceerde ook een mooie berekening van hoe dit tarief tot stand komt. Dat lijkt aardig, maar kijk ik om me heen, zie ik wat ik allemaal moet doen voor dat tarief - dan vind ik het scheef. Het is nl. een all-in tarief en met de verhoging van de administratieve lasten en eisen van overheid en gemeente, is het een feit dat er per contactuur een adminstratie-uur gedraaid wordt. Bij 50% declarabele uren, keldert het werkelijke uurtarief fors omlaag. Daar moeten verzekeringen, pensioenen, praktijkkosten alles vanaf. De overhead is immers niet in uren declarabel. Hoe scheef is dat? De enige conclusie kan zijn heel scheef... en het wordt nog erger als ik om me heen kijk. Zodra ik me niet als psycholoog maar als coach afficheer mag ik wel een vrij tarief heffen. 
Uurtje coaching door een ervaren coach kan rond de 200 Euro per uur liggen. Aan coaches worden wel enige opleidingseisen gesteld, maar niet in die mate als in de wet BIG zijn vastgelegd. Hoog opgeleid, forse beroepscode, Tuchtrecht etc. maar niet de bijbehorende ruimte om in de vrije beroepsuitoefening je tarief zelf vast te stellen. Dat is scheef! 

Het wordt nog zotter als ik nog verder om me heen kijk. Onlangs kreeg ik de factuur van onze notaris onder ogen: de bureaumedewerker daar kost 75 Euro per uur... dat is incl. BTW bijna het tarief van de postacademisch geschoolde GZ psycholoog. De kandidaat notaris daarentegen kost 175 Euro (ex BTW) en de notaris rond de 250 Euro ex BTW.  Hoezo scheef? Ik vind dit zeer scheef maar als ik er even naar kijk, zijn dit eerlijk gezegd tarieven die meer recht doen aan opleidingseisen, ervaring en praktijkvoeringsrisico's. Tarieven die rekening houden met alle 'nevenwerkzaamheden' die niet in het contactuur plaats kunnen vinden. Tarieven die het mogelijk maken om je bij te scholen, te ontwikkelen, je te verzekeren, pensioen te regelen en de administratie van een praktijk uit te besteden. Tarieven die eigenlijk ook in de zorg thuishoren maar ja... voor de zorg wil de minister dit niet uitgeven. Daar is de politiek en de NZA sterker dan de beroepsverenigingen en zijn hulpverleners te zeer met inhoud begaan om tarieven een halszaak te maken. In een land waar marktwerking in de zorg zo wordt gepromoot is het eigenlijk bizar dat er geen vrije tarieven zijn voor psychologen in vrije praktijken. Toch?  Natuurlijk kan de zorgverzekeraar blijven zeggen dat ze niet meer betaalt dan een bepaald tarief maar als de cliënt wil bijbetalen, moet dat toch kunnen? Zo kunnen zorgkosten in de hand gehouden worden en kan de vrijgevestigd hulpverlener een tarief heffen dat dekkend is voor al het werk dat hij of zij levert. 

Als de overheid marktwerking vertrouwt, haar taak als beschermer van een sector en beroepsgroep serieus neemt, dan stelt ze een minimum tarief in zodat startende praktijken een eerlijke kans krijgen en niet onder een bestaansminimum komen, maar laat ze de vrijgevestigde in vrijheid zijn of haar beroep uitoefenen en tarieven stellen. Een maximumtarief is niet nodig. Laat de markt het maximum tarief bepalen, gewoon in vrije onderhandeling tussen professionals en opdrachtgevers. Misschien worden de tarieven dan wel scheef maar ja, schever dan het nu is waar een coach kan vragen wat hij wil en de post academisch psycholoog de facto minder verdient per uur dan de medewerkster van de notaris, kan het niet worden. Toch? Durft u dat aan mevrouw Schippers?

maandag 4 mei 2015

Is er een toekomst voor de eenpersoonspraktijk na de transitie?

In de meivakantie is de praktijk gesloten: tijd om zaken bij te werken, op te ruimen, mijn werkkamer anders in te richten (meer plek voor DDP, Theraplay en Sensorimotor werk) en na te denken over de toekomst van de vrijgevestigde praktijk na de transitie. Is die toekomst er wel? Vol goede moed begon ik aan 2015 met de bedoeling het systeem een kans te geven. Dat heb ik gedaan. Het systeem geeft echter de eenpersoonspraktijk geen kans. 

De afgelopen maanden hebben hun tol geëist: voor mij is de lol er wel af. Ik heb genoeg van alle administratie, eisen, vragen, sommaties, teruggestuurde rekeningen. Ik heb weken van slapeloze nachten achter de rug. Het gevecht tegen de windmolens van de bureaucratie. Een eenzaam gevecht want hoewel ik veel bijval krijg, laat mijn beroepsgroep zich moeilijk organiseren. Het zij zo. Via de achterdeur ben ik stiekem een administratiekantoor voor de gemeente geworden… en dan al dat onbegrip ‘ maar mevrouw wilt u geen contract met ons?’ Alsof het hoogste goed is om gecontracteerd te zijn… de gemeenteambtenaar, gewend aan papierdiarree van contracten, memo’s, eindeloze inhoudsloze overleggen en wat dies meer zij heeft echt geen idee hoezeer dat het ‘gewone’ hulpverleners werk in de weg zit. Contract en veelvuldig gemeentecontact is voor de eenpersoonspraktijk een extra hobbel en tijdverspilling die niets oplevert, gelet op alle startproblemen tot op heden  zelfs geen spoedige betalingen… 

Waarom een eenpersoonspraktijk? Waarom ben ik in 2006 voor mezelf begonnen? Adoptiezorg is een niche gebied, niet veel mensen focussen zich uitsluitend daarop. Ik wilde dat wel doen en goed doen. Dat kon alleen door me uitsluitend hierop te richten, adoptiehulp te gaan verlenen volgens de state of the art wetenschappelijke inzichten, met methoden die theoretisch kloppen maar soms nog nieuw zijn, ik wil betrokken zijn bij cliënten, soms ook buiten kantooruren en soms ook buiten de gebaande paden kunnen lopen met hen. Ik wil mijn tijd kunnen besteden aan mijn cliënten, samen met hen uitzoeken hoe ik hen het beste kan ondersteunen, waarom ze het wel met mij aandurven terwijl ze al vaak verschillende hulpverleners hebben gehad. Alleen? Meestal wel maar vaak werk ik samen met collega’s, heb intervisie, supervisie en overleg. Ik heb bijna negen jaar met veel passie en plezier gewerkt. Totdat 1 januari het doek viel. De lol is er nu wel helemaal af. 

Ik heb de transitie een kans gegeven. Alles volgens de regels gespeeld maar de transitie maakt mij het werken met passie en plezier onmogelijk. Er is geen toekomst voor mijn bovenregionale, gespecialiseerde  eenpersoonspraktijk na de transitie, althans niet binnen het systeem van gemeentelijke jeugdzorgregio’s. Dat is wrang. Het is niet anders.

Moet de Adoptiepraktijk dan sluiten? Misschien - na de zomer neem ik als nieuwe cliënten alleen maar clienten uit mijn regio en zelfbetalers aan naast volwassen cliënten. Misschien kan ik daarmee overleven. Misschien niet. In de molens van de transitie, gericht op mainstream en grote groepen, is er vooralsnog geen ruimte voor eenpersoonspraktijken. Ik ben hiervoor gewaarschuwd en heb de bedenkers van de transitie hiervoor gewaarschuwd. Gemeenten horen aan, zijn vriendelijk en welwillend, VNG denkt mee maar er gebeurt niets. Men heeft gehoord maar niet geluisterd - het gaat bij mijn hulp niet om grote groepen. De politiek is alleen gevoelig voor de macht van het getal. Ergo: alles moet eenheidsworst zijn: simpel, laagdrempelig, in de buurt, snel toegankelijk en de triage wordt gedaan aan de keukentafel. Een rampenscenario waarvoor de kosten op termijn hoog zullen zijn maar ook daar wordt niet naar geluisterd. Het zij zo. Gespecialiseerde zorg, zeker wanneer ze in een eenpersoonspraktijk wordt geboden, is niet interessant voor gemeenten, net zo min als minipraktijken interessant zijn voor zorgverzekeraars. Er is geen toekomst voor de bovenregionale door de gemeente bekostigde eenpersoonskinderpraktijk na de transitie. Er is geen toekomst voor jeugdzorg op maat in dit systeem dat draait om controle en geld. Dat betekent dat complexe zorgvragen deels onbeantwoord blijven of dat adoptieouders zelf de kosten betalen hiervoor. Mooie bezuiniging, die zie je namelijk nooit meer terug in de cijfers. Was dat echt de bedoeling? Voor mijn adoptiepraktijk is er binnen dit systeem geen plek, geen toekomst.