dinsdag 7 juni 2016

Terug bij af? Of toch niet?

Terug bij af.. de opmerking blijft hangen. Het adoptieveld is terug bij af, zo concluderen sommige volwassen geadopteerden. Terug bij af, of toch niet? 
Het lijkt er zo op het eerste oog wel op: de ministeries blijven onderzoeken doen naar de best mogelijke inrichting van de adoptieketen en hebben in het afgelopen decennium geen enkele knoop doorgehakt. De onderzoekers blijven onderzoeken doen naar geadopteerden - onderzoek naar afstands- en adoptie-ouderschap is schaarser. Volwassen geadopteerden voelen zich deels prima gehoord en deels volkomen verguisd. Soms bekruipt me het gevoel dat we in een soort eindeloze 'loop' zitten: herhaling van zetten, telkens weer. 
Vorige week, 1 en 2 juni 2016 , was er Euradopt 2016, een conferentie met ongeveer 250 deelnemers uit alle windstreken en adoptie-landen. De conferentie was een prelude op de tweejaarlijkse vergadering van bij Euradopt aangesloten adoptie-bemiddelingsorganisaties in Europa. Bewust zeg ik bij Euradopt aangesloten want niet alle organisaties zijn lid. In Nederland zijn drie van de vijf vergunninghouders (adoptiebemiddelaars) lid van Euradopt. 
Het veld van afstand en adoptie kenmerkt zich door verdeeldheid. Dat vind ik een grote paradox aangezien afstand en adoptie an sich ook onlosmakelijke verbondenheid in zich bergen. Al ruim 25 jaar puzzelt me deze paradox: het verbonden zijn, maar niet verbonden kunnen/willen zijn ? Wat maakt de verbinding zo moeilijk? Wat maakt dat discussies scherp en polariserend blijven?  Als munitie in de discussie wordt door eenieder onderzoek ingezet of worden juist persoonlijke ervaringen en wantoestanden naar voren geschoven. Aan munitie geen gebrek overigens, want adoptie staat altijd volop in de belangstelling. Velen verheffen in de discussie de eigen argumenten tot absolute - voor de hele groep geldende - waarheden daarmee de ander verwijtend niet te luisteren of geen ruimte te geven. Emotionele taferelen zijn vaak het gevolg en polarisatie is dikwijls de uitkomst. Dat zorgt eerder voor minder begrip dan voor meer begrip. Luisteren kan daarmee verworden tot 'jij moet doen wat ik vind of zeg' - daarmee is volgens mij het veld niet gediend en stopt het gesprek. Bovendien raken er mensen beschadigd door de scherpte van het debat, wat verbinden nog moeilijker maakt. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?
Het is niet eenvoudig om echt naar elkaar te luisteren zonder het perspectief/de ervaring van de ander te beoordelen. Het is niet eenvoudig om respectvol te blijven naar ieders individuele ervaringen of de ogen en oren open te houden wanneer misstanden worden aangekaart. Het is niet eenvoudig om te durven kijken naar resultaten uit onderzoek wanneer je persoonlijke ervaringen anders zijn. Het is niet eenvoudig om je niet triomfantelijk te voelen wanneer het onderzoek jouw ervaringen helemaal bevestigt. Het is niet  eenvoudig voor beleidsmakers om nu eens eindelijk kleur te bekennen. Het is niet eenvoudig om als Nederlandse overheid te kiezen wat je met adoptie beoogt (getuige ook het gedogen van vondelingenluikjes...). Nee, afstand en adoptie zijn niet eenvoudig. Het veld verbonden houden en op beleidsniveau zuiver zijn, een kader scheppen zodat  ieders behoeften evenwichtig worden vervuld en de meest kwetsbare (het kind) optimaal wordt beschermd, is zo mogelijk nog moeilijker. Niet onmogelijk! Het duurt alleen wel erg lang voor we daar aankomen. 
Als we in het adoptieveld niet bereid zijn elkaar met open vizier te ontmoeten, blijft het moeizaam vrees ik... . Thema's als macht, cultuur, kleur, geld - het speelt allemaal mee 'onder de waterlijn". Thema's die we niet noemen die er wel zijn, verdienen ruimte. The elephant in the room zegt de Engelsman dan. Name the Elephant! Misschien is die olifant in de kamer wel een verschillend doel met adoptie? Andere waarden, andere ideeën over wat goed is of niet goed voor betrokkenen. Kinderbescherming of gezinsvorming? Kinderbescherming via gezinsvorming? Kinderhandel? Gedwongen afstand? Kinderen zoeken voor ouders of gezinnen zoeken voor kinderen? Als we er niet over praten, met open vizier, zal er niets veranderen vrees ik en ja, dan gaan we telkens terug naar 'af'.
Laten we de uitdaging aanpakken - juist naar aanleiding van Euradopt 2016! Laten we als veld, ervaringsdeskundigen EN beleidsmakers EN onderzoekers EN clinici de koppen bij elkaar steken en een nieuwe ronde inluiden. Nee, we zijn wat mij betreft niet terug bij af - we hebben immers al heel wat kilometers (en jaren) in de benen door de rondjes in het verleden, die ervaring kunnen we (moeten we!) meenemen. 
Ik roep het hele afstands en adoptieveld op om mee te lopen. Een nieuwe ronde. Een ronde waar we niet elkaar voorbij willen lopen, in willen halen of willen winnen, maar een ronde waarin we samen op lopen. Gezamenlijk, vanuit het principe agree to disagree. Waar staan we nou voor als we de thema's afstand en adoptie belichten? Kinderbescherming?
Echt daadwerkelijk de praktijk van afstand en adoptie verbeteren kan alleen als we elkaar blijven ontmoeten, niet alleen op congressen of in welles-nietes discussies, maar structureel, zoals we een aantal jaren geleden deden met (besloten) adoptie-dialogen. Als we blijven lopen dus. Welke organisatie durft dit te faciliteren? Wie durft het startschot te geven? Maar vooral ook ... wie loopt er mee?  
© Anneke Vinke 7 juni 2016 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten